“Üstel” şirketler ticari şirketlerin geleceği mi?.. -

Sanovel İlaç İş Mükemmelliği ve Dijital Transformasyon Direktörü Murat Gümrükçü, Fikir Liderleri Dergisi’nin yeni sayısında ticari şirketler, üstel şirketler yaklaşımını mercek altına aldı ve ticari şirketlerin geleceğine ışık tuttu.

Üstel Şirketler ve Ticari Şirketler

Murat Gümrükçü
Sanovel İlaç
İş Mükemmelliği ve Dijital Transformasyon Direktörü

“Bugün, siz kendinizi bozmuyorsanız, başkası bozacaktır; kaderin, ya bozan ya da bozulan olmaktır. Orta yol yok!..”

Üstel şirket mi, o da ne ola ki?.. Hemen cevaplayayım: Son yıllarda gelişen bir jargon bu: “Exponential organization (ExO)” olarak geçiyor yurt dışı yayınlarda.

İş modelleri değişti, dijitalleşme kastı kavurdu, veri sağanak gibi yağdı, rekabet her alanda arttı. Sonuçta büyük, yavaş hareket eden şirketler artık iş dünyasının baskın gücü değil. Bunun yerine, yeni şirketler daha önce mümkün olmadığı düşünülen büyüme oranlarına ulaşıyor. Bu şirketler bu kadar yüksek büyüme seviyelerine nasıl ulaşıyor?

Üstel organizasyonlar (ExO) olarak adlandırılıyorlar; yıllık %5’lik bir büyümeyle başlayıp her dönem ikiye katlanarak üstel büyüme elde ediyorlarsa biz bu şirketleri üstel şirketler olarak tarif ediyoruz. Uber, Airbnb hatta Türkiye’den dünyaya açılan Epic Games gibi şirketler, yarının işlerini tanımlayacak ExO’lara örnek verilebilir.

“İş modelleri değişti, dijitalleşme kastı kavurdu, veri sağanak gibi yağdı, rekabet her alanda arttı. Sonuçta büyük, yavaş hareket eden şirketler artık iş dünyasının baskın gücü değil.”

Peki sizin organizasyonunuz üstel mi? Bilmiyorsanız ya da olmadığının farkında ve ExO’ya dönüşmek isteğindeyseniz bu yazı sizin ilginizi çekecek. Hadi başlayalım.

Hala yeni bir kavram olsa da üstel organizasyonlar ticari organizasyonların geleceğidir. Size 10 maddelik bir checklist vereyim; siz de “üstel” bir şirket olma yolunda mısınız, anlayın.

1. Dijital dönüşüm ve inovasyon yolunda yatırım yapıyor musunuz?
(Yoo! 60 yıllık şirketiz, biz işimizi biliriz diyorsanız ilk maddeden zora girdi üstel olma işi!)
2. Küçük ve büyük verilerinizi iyi değerlendirip sürekli kendinizi değiştiriyor musunuz?
(Yoo! Biz yıllık, 5 yıllık hatta 10 yıllık plan yapıp zerre sapmıyoruz plandan diyorsanız ikinci maddede elendiniz, yazık oldu!)
3. Çevik, esnek ve hızlı mısınız?
(Hiçbir firma CEO’su buna hımbıl, sert ve kaplumbağa hızındayız cevabı vermeyecektir ama “gerçekten” çevik misiniz?)
4. Yenilikçi ürünler yaratabiliyor musunuz, patent alma başarınız ne?
5. Niş pazarlarda var mısınız?
6. İlk olduğunuz kaç proje var?
7. Dünyanın kabul ettiği “büyük” bir sorunu çözme iddianız var mı?
8. Bulduğunuz çözümler önceki işleyişten 10 kat daha iyi mi?
9. Dönüşmek için yönetici eğitimi ve personel çeşitliliğine yatırım ve beceri geliştirme yoluyla şirket liderliğini dönüştürmeye yatırım yapıyor musunuz?
10. Finansınızı, satışınızı, pazarlamanızı ve insan kaynaklarınızı şu kavramlarla “öpüştürdünüz” mü? Nesnelerin interneti, yapay zeka, veri bilimi ve analitik, blokzincir, sinirsel geri bildirim, üstel yönetim ekibi, robotik süreçler…

Zorlayıcı bir liste olduğunun farkındayım. Hatta bu listeyi “bir dijital dönüşüm direktörünün elinden çıkmış” gibi düşünen şirket liderleri de çıkacaktır. Bunun tam da böyle olmadığını “üstel” bir rakibiniz sizi gelip geçtiğinde anlamanızı istemem.

Şimdi biraz derinlere dalalım:

Üstel bir organizasyon, aynı alandaki diğer şirketlerden on kat daha fazla çıktı üretmek için yeni teknolojilerden yararlanabilen bir şirkettir. ExO’lar, diğer şirketlerden daha az kaynakla daha fazlasını yapabilir, daha fazla üretebilir ve nişlerine hakim olabilir. ExO’lar adaptasyon konusunda uzmandırlar. Rekabetin mutlaka Çin veya Hindistan merkezli büyük şirketlerden gelmediği yeni bir iş paradigmasının parçasından bahsediyorum. Aslında, rakip firmalar eşit derecede yeni başlayanlardan gelebilir!

Bir şirketin yaşı veya kaç kişi çalıştırdığı, şirketin başarılı olacağı anlamına gelmez. Kodak bunun bir örneğidir; bir zamanlar neredeyse bir gecede iflas eden büyük, tarihi bir organizasyondu kendisi. Şimdi maalesef Nokia ile birlikte tüm bu “inovasyon” yazılarının örnekçibaşı durumundalar. Ne yazık!..

İş dünyası artık çok daha kararsız ve şirketler minimum miktarda kaynakla benzeri görülmemiş düzeyde başarı elde edebiliyor.

Üstel büyüme, genellikle yanlış anlaşılan bir kavramdır. Örneğin, “İnsan Genomu Projesi” insan DNA’sını dizilemeyi amaçladı. İlk yedi yılında, araştırmacılar DNA’mızın yüzde birini sıraladılar; ancak sonraki yedi yılda kalan yüzde 99’u tamamlamayı başardılar!

ExO şirketleri, küçük ve esnek olmaları nedeniyle geleneksel kuruluşlardan farklıdır. ExO firmalarının bazı örnekleri arasında Uber, Airbnb ve Google bulunmaktadır. Bu şirketler, işletmelerinin daha fazla kişiye ulaşması için açık kaynak modelini benimsemiştir. Örneklerin genellikle Amerikan ya da Çin firmaları olması gözünüzü korkutmamalı. Çünkü sizin sektörünüzde de üstel organizasyonlar var. Üstelik bunun olması için firmanın yeni kurulan küçük bir firma olması da gerekmiyor. 40. yılını kutlayan Sanovel de çok rahat ilaç sektöründe bir üstel organizasyon olma hedefini ortaya koyabiliyor. Bunun için ödenen bedel, dökülen ter büyük. Zira doğrusal olmak kolay, üstel olmak çok çok zor. Eski usul organizasyonlar düşüncelerinde çok doğrusaldır. ExO’lar çevik, esnek ve hızlıdır. Coca-Cola ve GE, sektörlerinde hâlâ zirvedeler, ancak orada kalabilmeleri için değişmeleri gerekiyor. Nedenlerine bakalım:

Şirketler artık geleneksel büyüme sınırlarıyla sınırlı değil. Tutarlı veya öngörülebilir olması gerekmeyen şekillerde büyüyebilirler ve eski doğrusal büyüme modeli artık geçerliliğini yitirmiştir. Teknoloji, herkesin güçlü makinelere nispeten düşük bir maliyetle erişmesini mümkün kıldı. Teknoloji zaman içinde katlanarak ilerlediğinden, bu özellikle bilgisayarlar söz konusu olduğunda geçerlidir. Fütürist Ray Kurzweil’e göre bilgi teknolojisine dayanan şirketler, olmayanlara göre daha başarılı olacak.

Doğrusal bir organizasyon (geleneksel şirketler) kıt kaynaklarla sınırlıyken, üstel organizasyonlar bolluk yoluyla potansiyellerini artırır. Örneğin, Hyatt gibi büyük bir otel zincirinin büyümek için yeni oteller inşa etmesi ve daha fazla odaya sahip olması gerekirken, yeni işletmeler özelliklerin bol olduğu varsayımından yola çıkıyor. Sıradan insanların evlerindeki odaları diğer konuklara kiralayan bir girişim olan Airbnb, oda envanterinin sonsuz olduğu varsayımıyla hareket ediyor ve büyümek için veri ve teknolojiyi kullanıyor. Airbnb’nin herhangi bir otel binası yoktur.

ExO’lar, tanım gereği, büyük düşünür ve cüretkar hedeflere sahiptir. Google’ın amacı dünyadaki tüm bilgileri organize etmektir. Bir ExO asla teknolojinin kendisine veya sınırlı bir amaca odaklanmaz. ExO’lar, kitlesel dönüştürücü amaç (MTP) olarak adlandırılan, kuruluşun içindeki ve dışındaki kişilerin hayal gücünü ve hırslarını yakalamak için cüretkar bir amaca odaklanırlar. Bir MTP gerçekleştirmek için 5 temel özelliği takip etmeniz gerekir:

1. Talep üzerine takım,
2. Topluluk,
3. Algoritmalar,
4. Varlık kaldıracı,
5. Katılım.

Şu 9 çok leziz dinamik, üstel şirketler tarafından yaratılmıştır. İşte sonucu etkileyen dinamikler:

■ 1. Bilgi her şeyi hızlandırır: 1995 yılında analog fotoğraf makineleri için 710 milyon film üretildi. Daha 2005 yılında, sadece 10 yıl sonra, 8 milyar analog film rulosuna eşdeğer 200 milyardan fazla dijital fotoğraf çekildi. Günümüzde internet kullanıcıları günde ortalama 1 milyar fotoğraf yüklüyor. Ne kadar çok sensör mevcutsa, sürekli artan hızlarda o kadar fazla bilgi oluşturulur.

Bu verileri analiz etmek, şirketler tarafından kullanıldığında üstel büyümeye yol açan büyük veri adı verilen yeni bir ihtiyaçtır. Bu, aynı zamanda şirketlerin Google ve Amazon gibi tekellere yol açan inanılmaz miktarda veri yakaladığı ağ etkileri yaratır.

■ 2. Şeytanlaştırmaya odaklanma: İnternetin en önemli ve ünlü etkilerinden biri, pazarlama ve satışın marjinal maliyetlerini neredeyse sıfıra indirmesidir. İnternette, bir ürünü dünya çapında 25 yıl önce var olan maliyetin çok altında tanıtabilirsiniz. Örneğin Uber gibi şirketlerde platformunuza yeni bir sürücü eklemenin maliyeti neredeyse sıfırdır. ExO’lar, doğrusal işletmelerden farklı olarak şirketlerini değişken ve sabit olmayan maliyetlerle ölçeklendirebilirler.

■ 3. Yeni teknoloji kombinasyonları ortaya çıkarma: Doğrusal şirketlerde maliyetli ve hantal işleyiş vardır. Sonra yenilikçi bir iş modeli ortaya çıkar. Maliyetler düşer ve erişim demokratikleşir. Profesyoneller ve meraklılar bir açık kaynak hareketi oluşturmak için bir araya gelirler. Yeni teknoloji kombinasyonları ortaya çıkar. Yeni, daha iyi ve daha ucuz ürün ve hizmetler ortaya çıkar. Ardından iş tekrar doğrusallaşınca yeniden teknoloji kombinasyonları yaratılır. Bitcoin, 3D baskı ve robotik gibi endüstrilerde olan budur.

■ 4. Uzmanlara dikkat edin: Tarih bize, yıkıcı yeniliklerin nadiren uzmanlardan geldiğini gösteriyor. Genellikle yerleşik bir alanda yeni bakış açıları olan insanlardan gelirler.

■ 5. 5 yıllık planlamanın ölümü: Üstel dünyada, uzun vadeli planlar verimsiz ve etkisiz hale gelir. Plan yapmak için, ExO’lar uzun vadeli vizyonunuza ve amacınıza, verilerinize ve yıllık planlarınıza dayalıdır.

■ 6. Küçük olan büyük olanı geçer: ExO’lar için hız, boyuttan daha önemlidir. Önemli olan, bir platform haline gelmek için mümkün olan en kısa sürede katlanarak büyümeye ulaşmaktır. Çünkü bu bir kez gerçekleştiğinde, büyüme sınırları ortadan kalkar.

■ 7. Satın almak yerine kiralamak: Katlanarak büyüyen bir dünyada, başlamak için büyük yatırımlar yapmak artık gerekli değil. Her şey talep üzerine mevcuttur ve ilk maliyetler daha düşük olma eğilimindedir, bu da sermayeye erişimi daha az önemli hale getirir.

■ 8. Açıklık temel bir bileşendir: Açık platformlar, kapalı platformlardan daha fazla güven uyandırır. Önemli olan şirketin kendine özgü vizyonu, iş modeli, değerleri ve nitelikleridir.

■ 9. Her şey ölçülebilir hale geliyor: ExO’lar her şeyi ölçüyor ve insanların bilgilerini daha kolay izleyebilecekleri ekosistemler yaratıyorlar.

ÜSTEL BİR ORGANİZASYONU YARATMAK İÇİN KOLLARI SIVAMAK

Üstel bir şirket kurmak istiyorsanız, iyi tanımlanmış bir dizi adımı izlemeniz gerekir:

Adım 1: Bir kitlesel dönüşüm amacı (MTP) seçin. Şu soruyla başlayın: “Şirketim hangi büyük sorunu çözmek istiyor?” Alanı anlayın ve onunla uyumlu bir amaç oluşturun.

Elon Musk, elektrikli otomobiller ve güneş enerjisi şirketi Solar City ile otomotiv endüstrisinde devrim yaratmayı seçti. Son zamanlarda Elon amacını yeniden gözden geçirdi ve MTP’sini yalnızca otomotiv endüstrisinde değil, tüm enerji endüstrisinde devrim yaratmaya odaklanmak için yeniden düzenledi.

Adım 2: Topluluklar oluşturun veya MTP’nize katılın. Sizinkine benzer bir vizyona sahip insanlarla bağlantı kurun. Şirketinizin kararlarını bu topluluğun çıkarlarına göre verin.

Adım 3: Bir ekip oluşturun. ExO’lar ekiplerinde şu rollere sahiptir: Vizyonerler, kullanıcı deneyimi uzmanları, programcılar, finans uzmanları. İyi fikirler üretmek için keşif becerilerine ve fikirleri gerçek dünyaya taşımak için uygulama becerilerine sahip bir ekip kurmalısınız.

Adım 4: Yıkıcı bir fikriniz olsun. Yıkıcı fikirler, mevcut çözümlere göre 10 kat daha fazla performans artışı sağlar. Ayrıca iyi bir fikir, operasyonunuzun maliyetini azaltmak için bilgilerden yararlanır.

Adım 5: İş şablon tuvalinizi oluşturun. Şirketinizin ekosistemle nasıl başa çıkacağını ve katlanarak büyüyeceğini haritalamak için Alexander Osterwalder tarafından oluşturulan metodolojiyi kullanın.

Adım 6: Bir iş modeli bulun. İyi iş modelleri aşağıdaki ilkeleri kullanır:
* Anındacılık: İnsanların bir şeyi daha hızlı elde etmelerine yardımcı olurlar.
* Kişiselleştirme: İnsanlara uyum sağlayan bir ürün, algılanan değerini artırır ve müşterileri daha iyi elde tutar.
* Yorum: Ürün ücretsiz olsa bile, kolay kullanım için insanlara ihtiyaç duyar.
* Özgünlük: Ürünün değeri gerçektir ve çalıştığına dair gerçek garantilerle birlikte gelir.
* Erişilebilirlik: Ürün, mümkün olduğu kadar basit bir şekilde, ideal olarak günde 24 saat, haftada 7 gün mevcut olmalıdır.
* Gömme: Biz bir form verene kadar bilginin bir formu yoktur. Yüksek tanımlı bir TV, mobil uygulama veya akıllı telefon olabilir. İnsanlar somut şeyler isterler.
* Sponsorluk: İnsanlar içerik oluşturucuları ödüllendirmek istiyor. Bağlantılar ve topluluk oluşturduğu için sponsorluğu işinize dahil edin.
* Bulunabilirlik: İnsanlar ulaşamıyorsa ürününüz değersizdir. Dağıtım mekanizması yerelleştirmeyi desteklemelidir.

Adım 7: Minimum uygulanabilir ürününüzü oluşturun, müşterilerinizle doğrulayın ve hızlı kullanıcı geri bildirim döngüleriyle çalışın.

Adım 8: Pazarlama ve satış modelinizi yeniden kurgulayın. Üstel büyüme için, ürünün müşteriye uygun maliyetli bir fiyata ulaşabileceğini kanıtlamanız gerekir. Kullanıcı edinme, elde tutma ve gelir için metrikleri izleyin; müşterilerinizden, daha fazla müşteri önermelerini isteyin.

Adım 9: Fikirlerinizi ölçeklendirin. Dijital toplulukları, isteğe bağlı çalışanları, algoritmaları ve panoları kullanarak dönüşüm amacınızı ölçeklenebilir bir şekilde takip edin.

Adım 10: Kültür oluşturun. İzleme ve denemeye dayalı sürekli bir öğrenme ve yürütme ortamı oluşturun.

Adım 11: Kendinizi periyodik olarak değerlendirin. Kendinize sorun: Müşteri kim? Hangi sorunu çözeceğiz? Çözümümüz öncekinden 10 kat daha mı iyi? Şirketin performansının katlanarak artmaya devam edip etmediğini görmek için izleme ölçümlerini kullanın.

Adım 12: Gerçek bir platform oluşturun, sensörlerle veri toplayın, sizinle entegre olmak isteyen ortaklar bulun. Bu verileri açık bir şekilde düzenleyin ve eğilimleri ve fırsatları belirlemek için büyük ölçekli veri işlemeyi kullanın.

“Şirketler artık geleneksel büyüme sınırlarıyla sınırlı değil. Teknoloji, herkesin güçlü makinelere nispeten düşük bir maliyetle erişmesini mümkün kıldı.”

Dönüşmek için eğitim, yönetici eğitimi, personel çeşitliliğine yatırım ve beceri geliştirme yoluyla şirket liderliğini dönüştürmeye yatırım yapmanız gerekir.

OKR’ler gibi modern yönetim uygulamalarını benimseyin, farklı profillere sahip profesyonelleri işe alın ve şirketinize alışılmışın dışında düşünmesi için meydan okuyun. Başka bir iyi fikir: Ortak olmak, yatırım yapmak veya daha küçük ExO’lar satın almak olabilir.

Üstel büyümeye ulaşmak için bilinmesi ve kullanılması gereken 5 büyük teknoloji grubu vardır:

☛ Sensörler ve nesnelerin interneti,
☛ Yapay zeka, veri bilimi ve analitik,
☛ Sanal ve artırılmış gerçeklikler,
☛ Bitcoin ve BlockChain,
☛ Sinirsel geribildirim.

Bugün siz kendinizi bozmuyorsanız, başkası bozacaktır; kaderin, ya bozan ya da bozulan olmaktır. Orta yol yok.

Modern rekabet kuralı şudur: En hızlı öğrenen kazanır!

Dünyanın ortak projelere katılmak için yılda bir trilyon saatten fazla boş zamanı var. 20. Yüzyıl’da başarı için tasarlanan herhangi bir şirket, 21. Yüzyıl’da başarısızlığa mahkumdur. Üstel şirket, geçmişteki şirketlere kıyasla ürün ve hizmetleri pazara ne kadar hızlı getirebildiğinden büyük gurur duymaktadır.

Fikir Liderleri Dergisi‘nin tamamını okumak için; etik değerlerine, kanunlara ve uyum kurallarına sıkı sıkıya bağlı hareket eden Fikir Liderleri Dergisi’nin ücretsiz abonelik linkinden, önce kayıt olup sonra giriş yapabilir; aynı zamanda daha önce yayımlanmış tüm sayılarına da ulaşabilirsiniz.

Fikir Liderleri Dergisi yılda 4 sayı yayımlanıyor ve tamamı sadece hekimler ile sağlık profesyonellerine ve bürokratlarına ücretsiz ulaştırılıyor.

Bunu paylaş:

Sanovel İlaç İş Mükemmelliği ve Dijital Transformasyon Direktörü Murat Gümrükçü, Fikir Liderleri Dergisi’nin yeni sayısında ticari şirketler, üstel şirketler yaklaşımını mercek altına aldı ve ticari şirketlerin geleceğine ışık tuttu.

Üstel Şirketler ve Ticari Şirketler

“Bugün, siz kendinizi bozmuyorsanız, başkası bozacaktır; kaderin, ya bozan ya da bozulan olmaktır. Orta yol yok!..”

“İş modelleri değişti, dijitalleşme kastı kavurdu, veri sağanak gibi yağdı, rekabet her alanda arttı. Sonuçta büyük, yavaş hareket eden şirketler artık iş dünyasının baskın gücü değil.”

“Şirketler artık geleneksel büyüme sınırlarıyla sınırlı değil. Teknoloji, herkesin güçlü makinelere nispeten düşük bir maliyetle erişmesini mümkün kıldı.”

Bunu paylaş:

Benzer Haberler

İlham veren proje; hikayesiyle: “Buzdağından Hikayeler”

Abdi İbrahim, “6. Sürdürülebilirlik Raporu”nu yayımladı

Abdi İbrahim, Küresel İlkeler Sözleşmesi Raporu’nu yayımladı

Yorum yaz Yanıtı iptal et